Nhân một ngày không đẹp trời lắm bị rơi mất vé xe buýt, mình muốn chia sẻ một chút về hành trình đi xe buýt trong mấy tháng qua của mình. Việc sử dụng phương tiện công cộng khi đi du lịch nước ngoài là chuyện rất quen thuộc rồi, nhưng bản thân mình trước đây cũng ngại việc đi xe buýt ở Hà Nội, nghe nhiều người phàn nàn là đông, mùi, hay mất đồ, etc. Cơ mà đến một lúc mình quyết định sẽ cho xe buýt Hà Nội một cơ hội, mình đã làm vé tháng và sử dụng xe buýt làm phương tiện di chuyển chính của mình. Và kết quả ra sao?

Mình biết có những người sống ở Hà Nội lâu năm rồi nhưng chưa bao giờ đi xe buýt. Hà Nội nhiều ngóc ngách, đi xe buýt còn phải đi bộ, ngày xưa các điểm dừng buýt cũng chưa nhiều như bây giờ, dừng xuống thì phải đi bộ nhiều, xa, trong khi vìa hè thì toàn xe máy rồi hàng nước. Xe thì đông, bẩn, mùi người mùi đồ mùi xe, phụ xe thì bất lịch sự, so với xe máy thì đi lâu, nếu phải chờ xe thì còn lâu nữa, xe có thể bỏ bến, chậm giờ, nói chung chưa thấy ưu điểm gì để đi xe buýt ngoài việc giá thành tiết kiệm. Hồi sinh viên mình chỉ thỉnh thoảng đi xe buýt lên bờ hồ chơi vì trước cổng trường có xe đi thẳng lên trên đó, siêu tiện. Đi chơi nhiều, về muộn thì đi xe máy tiện hơn nhiều, và nếu không bị áp lực về kinh tế hay sợ việc lái xe thì mình nghĩ sinh viên sẽ thích đi xe máy hơn.

Đến lúc đi làm thì mình vẫn đi xe máy. Được một thời gian khi grab và uber rất phổ biến, cạnh tranh và có nhiều mã giảm giá thì mình nghĩ tội gì không đi grab/uber, tránh được nắng nôi mưa gió, lại không phải gửi xe, đặc biệt khi mặc váy mà phải dắt xe, gửi xe thì rất bất tiện. Trời nắng đi grab car, đường tắc thì đi grab bike. Mỗi tội trời mưa thì không gọi được xe hoặc giá siêu siêu cao, thì trời mưa ta lại đi xe máy thôi. Rồi đến đầu năm ngoái khi có tuyến BRT, công ty hỗ trợ nhân viên tiền vé tháng, mình đã nghĩ hay làm vé tháng để đi xe buýt vì từ nhà mình đi BRT đến công ty cũng rất tiện. Vừa tiện vừa bảo vệ môi trường. Nhưng hồi đó lại nghĩ mình có thể đạp xe đạp, cũng tiết kiệm, bảo vệ môi trường, lại còn tốt cho sức khỏe. Nên mình lại đi xe đạp đi làm.

Đến khi chuyển nhà ra khu mới, thì cảm giác đi đâu cũng xa. Tốn cả thời gian, sức lực và tiện bạc. Đi grab thì đắt. Đi xe máy thì nắng mưa. Đi ô tô thì không tiện đủ đường, mình vẫn thấy Hà Nội thực sự không tiện để đi ô tô, vì đường đông, xe máy đi linh tinh, người đi bộ đi linh tinh, chỗ đỗ xe ít và đắt, nhiều ngõ không vào được. Đi xe đạp thì xa. Sau khi tìm hiểu thì mình thấy xe buýt cũng là phương án khả thi. Bạn thân mình (em chồng mình) đi làm ở Lương Yên và đi xe buýt đi làm cũng tiện, đương nhiên là xa và lâu, nhưng so với việc đi xe máy từ Mễ Trì tới Lương Yên vào giờ cao điểm hay ngồi grab siêu tốn kém mà thời gian so với xe buýt không chênh nhau mấy, thì mình thấy xe buýt cũng là phương án không tệ.

Đến khi mình đi thử, mình thấy khá bất ngờ vì xe buýt của Việt Nam giờ cũng được lắm. Chưa thể thông minh sạch sẽ tiện lợi như ở nước ngoài như Singapore hay Fort Collins nhưng cũng rất ổn. Có lẽ cũng tùy xe, cũng sẽ có trường hợp này kia, nhưng mình thấy xe bây giờ nhiều xe mới, xe cũng đã sạch sẽ hơn nhiều, phụ xe cũng lịch sự hơn. Sự tiện lợi được nâng cấp lên level mới với app điện thoại TimBuyt (Tìm Buýt), app này dù thỉnh thoảng lại đơ, nhưng đa phần thời gian khi dùng được thì cực kì hữu dụng:

• Bạn có thể đặt vé tháng (một tuyến/liên tuyến) online, mua tem tháng online và được ship đến tận nơi cho bạn, hiện tại chưa có thanh toán những khoản này online và phải thanh toán tiền mặt khi nhận, nhưng cũng đã là một bước tiến mới. Hoặc cũng có thể đăng ký trên app rồi đến các điểm bán vé tháng để nhận thẻ.
• Tra cứu được lộ trình đi xe buýt như trên google map, tức chọn điểm đầu điểm cuối và app sẽ đưa ra cho bạn các phương án đi bus khác nhau, chỉ rõ trên bản đồ lên xuống ở đâu, thời gian ngồi trên xe, số lượng bến, thời gian đi bộ dự kiến, etc.
• Điểm mình thấy tiện nhất chính là tra cứu được bao nhiêu phút nữa thì xe buýt sẽ tới điểm chờ, và có thể theo dõi được xe đã đi đến đâu rồi. Nó cũng tương đối thôi, nhưng cũng khá chính xác, có thể giúp bạn có thể rời nhà ra điểm chờ mà không phải đứng chờ xe quá lâu.

Mình đa dùng vé tháng liên tuyến 3 tháng nay, làm vé thì không mất tiền, tem tháng liên tuyến là 200.000 VND/1 tháng, một tuyến là 100.000 VND/1 tháng. Nếu không dùng vé tháng thì 1 lượt sẽ là 7.000 – 9.000 VND tuỳ xe, xe ra sân bay sẽ là 25.000 thì phải. Tuỳ thuộc vào mức độ sử dụng mà các bạn có thể cân nhắc làm vé tháng hay không. Cá nhân mình thấy rất ổn và phù hợp với mình:

• Tiết kiệm được rất nhiều. Chỗ nhà mình ra bến xe cũng tiện, ngay dưới chân nhà chung cư là có xe, tùy điểm cuối mà có lúc phải chuyển xe, có lúc có thể đi một xe này thôi, có hôm vội hơn thì mình có thể đi xe buýt một đoạn xong đi grab bike/taxi đoạn còn lại. Mấy chỗ mình đi học thì mình chỉ phải chuyển nhiều nhất là 1 lần (tức đi 2 xe tất cả), và mình có lịch cố định phải đi là Lý Nam Đế, Kĩm Mã (đầu gần Thủ Lệ) và Nguyễn Du. Nếu mình đi xe máy thì thời gian có lẽ sẽ nhanh hơn nhưng không quá nhiều, và xe mình thì khá là tốn xăng (mình đi xe tay ga). Nếu đi grab thì tốn kém lắm. Đi học một ngày một lượt đi một lượt về đã bằng tiền vé liên tuyến 1 tháng rồi, có khi còn hơn.
• Không lo nắng mưa. Cái này dễ hiểu rồi. Thích xe buýt vì không như grab, trời mưa không thể nào gọi xe được. Xe buýt lúc nào cũng sẽ tới.
• Đi bộ được nhiều. Việc đi xe buýt khiến mình phải vận động nhiều hơn. Mình vẫn thấy ngoài việc tập thể thao đều đặn, việc vận động thường xuyên như một thói quen trong cuộc sống hàng ngày mới là yếu tố ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe của mình. Đi xe buýt sẽ đi đứng nhiều hơn, lẽ ra mình nên nghĩ đến chuyện này hồi còn làm công việc văn phòng :))

Đi xe buýt tiện hay không, đương nhiên việc đó cũng phụ thuộc vào cung đường của bạn, ví dụ như nhà bạn có gần bến xe buýt không, bạn có phải chuyển xe nhiều không. Trong mấy tháng vừa qua mình cũng đi thử nhiều nơi, nhiều cung đường khác nhau, ngồi nhiều xe, thì mình thấy hiện tại điểm xe buýt cũng được đặt ở rất nhiều nơi, đặc biệt tại các khu tập trung dân cư, các khu chung cư các điểm xe buýt được đặt rất tiện lợi cho mọi người có thể dễ dàng đi lại. Tần suất của các xe thông thường là 10  – 20 phút tùy xe, giờ cao điểm sẽ có xe tăng cường, kết hợp với việc dùng app thì cũng sẽ không phải chờ xe quá lâu. Đi xe buýt hiển nhiên sẽ phải chấp nhận cung đường sẽ có thể đi vòng, và sẽ mất nhiều thời gian hơn, nhưng nếu không quá áp lực về thời gian, hoặc có thể sắp xếp thời gian đi lại thì vẫn có thể cân nhắc.

Đi xe buýt tốn thời gian thì mình quyết định sẽ tận dụng thời gian đó để nghe nhạc, nghe podcast. Chú mình ở bên Singapore từ cách đây 10 năm đã sắm Kindle để đọc trên tàu điện ngầm trên đường đi làm mỗi sáng. Bạn mình đi xe buýt đi làm bây giờ cũng đem kindle đi. Những ai không có thói quen đọc thì có thể nghe.. Mình thích xem youtube hơn, cũng thích đọc truyện, đọc sách, xem phim, và mình cũng thử cả rồi, và mình thấy nếu bạn không say xe và bạn có ghế ngồi thì những hoạt động xem/nhìn/đọc thế này cũng rất ổn. Nhưng nếu không có thì cũng không sao, nghe nhạc, nghe podcast, nghe file học tiếng, hay nghe Youtube bằng app Musi.

Một tip cho các bạn muốn thử đi xe buýt, đó là lúc nào cũng đem trong người 2 thứ ( ngoài vé xe, đương nhiên): ô và bình nước. Vì bạn sẽ đi bộ, vì bạn sẽ vận động, sẽ có lúc lại phải chờ, nên đem theo ô để che nắng che mưa, nên có nước theo người để có thể uống lúc mệt hay khát. À các bạn cũng nên đem theo khẩu trang, vì dù sao cũng là không gian công cộng, không tránh được việc xung quanh sẽ có những người không được thơm tho cho lắm. Cái này thì ở đâu cũng vậy, trong lớp học hay công ty cũng đều có thể gặp, chưa nói đến một phương tiện công cộng giá rẻ.

Có một thứ mình ước ao mà không biết bao giờ xe buýt Việt Nam sẽ có, đó là khung để xe đạp gắn ở trước đầu xe. Ở Fort Collins, thành phố mình học ngày xưa, và nhiều nơi khác mà xe đạp là phương tiện di chuyển phổ biến, ở đầu các xe buýt sẽ có các khung để xe đạp, bạn có thể gắn xe đạp của mình vào đó và lên xe buýt, sau đó xuống lại tháo xe đạp ra đi. Mỗi xe buýt có chỗ cho 3 xe đạp. Hồi xưa mình thấy rất tiện, và mình nghĩ đối với một thành phố có nhiều ngóc ngách như Hà Nội, việc có chỗ để xe đạp thế này cũng có thể khuyến khích mọi người đi xe buýt nhiều hơn (mặc dù HN cũng chưa phải là thành phố thân thiện với xe đạp, chuyện này có lẽ sẽ nói trong bài viết khác). Nhưng mình vẫn thấy nhớ các khung xe đạp lắm, nếu một ngày Hà Nội cũng có thì sẽ tuyệt vời vô cùng.

3 tháng đi xe buýt vừa qua cũng khá là thú vị, và thú vị hơn nữa khi mình phát hiện ra rất nhiều người quanh mình cũng đã, đang hoặc sẽ đi xe buýt hàng ngày. Hoặc là kết hợp đi xe buýt với những phương tiện khác như mình nói, đi xe buýt một đoạn rồi đi grab bike một đoạn, nếu bạn mà nhà xa như mình thì các bạn sẽ thấy rõ là tiết kiệm được rất nhiều và thời gian lại không chênh nhau mấy.  Nếu có thời gian, cơ hội, các bạn hãy thử đi xe buýt, để thấy thực ra giao thông công cộng ở nước mình cũng không tệ lắm, dù chưa thực sự phát triển, hiện đại nhưng cũng đang đi lên từng ngày. Và tại sao lại không cho phương tiện công cộng một cơ hội nếu nó cũng khá tiện lợi, lại tiết kiệm và giúp bảo vệ môi trường và giảm ùn tắc giao thông?

Haiza, viết xong mới nghĩ ra ngày mai phải làm lại vé xe buýt ahuhu.

P.S: Niềm vui là khi xung quanh ngày càng có nhiều người chuyển sang đi xe buýt và mong muốn chia sẻ với cộng đồng của mình về lợi ích của việc đi xe buýt. Anh bạn mình mới viết một bài về trải nghiệm xe buýt của anh ý, viết theo style rất ngắn gọn dễ hiểu, xin mời mọi người đọc tại đây. Còn bạn, bạn đã cho xe buýt một cơ hội chưa?